ศีลในกูฏทันตะสูตรเพื่อชีวิตที่รุ่งโรจน์

Abstract

บทความวิจัยนี้ มุ่งที่จะศึกษาเรื่อง “ศีลในกูฏทันตะสูตร : ศีลเพื่อชีวิตที่รุ่งโรจน์” ซึ่งมีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1. เพื่อศึกษาศีลที่ปรากฏอยู่ในกูฏทันตะสูตร 2. เพื่อศึกษาหลักธรรมที่ปรากฏในกูฏทันตะสูตร ระเบียบวิธีวิจัยที่เลือกใช้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า กูฏทันตะสูตร เป็นพระสูตรที่เน้นเรื่องการปรับเปลี่ยนทัศนะของการบูชายัญแบบพราหมณ์มาเป็นแนวทางการปฏิบัติบูชาตามบุญกริยาวัตถุ 3 อันได้แก่ ทาน ศีล ภาวนา และที่สำคัญยังระบุข้อมูลที่ปรากฏถึงความหลากหลายทางความคิดด้านศาสนาที่ลึกซึ้ง โดยเฉพาะการกล่าวถึงศีลอันเป็นข้อปฏิบัติเบื้องต้นของการเป็นสมณะที่ดีในยุคสมัยพุทธกาลที่มีการนำเอาศีลมาเป็นข้อโต้แย้งทางความคิดและการปฏิบัติซึ่งพระพุทธองค์ทรงแสดงเรื่องศีลไว้ในพระสูตรนี้ในช่วงต้นของสมัยพุทธกาลกล่าวคือ จุลศีล มัชฌิมศีล และมหาศีล ซึ่งเป็นศีลที่พระพุทธองค์ทรงยอมรับว่า มีความงดงามและสอดคล้องกับหลักมัชฌิมาปฏิปทา โดยทรงแสดงศีลที่เป็นข้อห้ามมากกว่าศีลที่เป็นข้ออนุญาตว่า พระพุทธองค์หรือภิกษุสงฆ์ในพระพุทธศาสนาจะทรงเลือกเอาศีลระดับใดมาประพฤตินั้น มีแนวทางในการปฏิบัติดังนี้ (1) จุลศีล เป็นข้อปฏิบัติเบื้องต้นสำหรับผู้เริ่มปฏิบัติหรือผู้ที่เพิ่งเข้าถือบวช (2) มัชฌิมศีล เป็นข้อปฏิบัติสำหรับผู้ที่ปฏิบัติและพัฒนาตนเองได้ระดับหนึ่งแล้ว (3) มหาศีล เป็นช้อปฏิบัติสำหรับผู้ที่บรรลุธรรมฃั้นสูงหรือเพื่อถึงนิพพาน ดังนั้นกรอบแนวคิดเรื่องศีลที่ปรากฏในกูฏทันตะสูตรสูตรนี้แสดงแนวคิดเรื่องศีลเป็นเบื้องต้นของพระพุทธศาสนาก่อนที่จะมีการกำหนดเป็นศีลว่าด้วยปาณาติบาต อันเนื่องจากความประพฤติตามประเพณีดั้งเดิมที่เกี่ยวกับความเชื่อเรื่องการบูชายัญของนักบวชนอกศาสนา “การฆ่าสัตว์บูชายัญ” จากการศึกษาทั้งหมดพบว่า แนวคิดเรื่อง ศีลในกูฏทันตะสูตรนั้นให้คุณค่าหลายประการ สามารถปรับใช้ในชีวิตประจำวันโดยเป็นกรอบแนวทางการปฏิบัติสำหรับผู้ที่สนใจเดินตามรอยพระพุทธองค์ได้เป็นอย่างดี